Monopoly is een bordspel waarbij spelers proberen het meeste onroerend goed te bezitten en hun rijkdom te maximaliseren. De winnaar is de speler die als laatste niet failliet is. Spelers bewegen hun pionnen over het speelbord door het aantal ogen dat ze met de dobbelstenen gooien. Bij elke beurt kunnen ze eigendommen kopen, huren of verkopen, huur innen, belastingen betalen, en kans- of algemeen fonds-kaarten trekken.
Inhoudsopgave
Het Doel van het Spel
Het hoofddoel van Monopoly is om als enige speler over te blijven die niet failliet is. Dit wordt bereikt door strategisch onroerend goed te kopen, te bouwen en huur te innen van andere spelers.
Voorbereidingen voor het Spel
Stap 1: Voorbereiding van de Materialen
Verdeel de huizen, hotels, eigendomsbewijzen en het geld over de daarvoor bestemde vakken in de doos. Dit zorgt voor een georganiseerde start van het spel.
Stap 2: Schudden en Plaatsen van Kaarten
Sorteer de kans- en algemeen fonds-kaarten, schud ze en leg ze met de beeldzijde naar beneden op de aangegeven vakken op het speelbord.
Stap 3: Selectie van Pionnen
Elke speler kiest een pion en plaatst deze op “START”. Dit markeert het beginpunt voor alle spelers.
Stap 4: Aanwijzing van de Bankier
Kies een speler die de rol van bankier op zich neemt. Deze speler beheert het geld, eigendomsbewijzen, huizen en hotels totdat ze gekocht worden. Als er meer dan vijf spelers zijn, kan de bankier uitsluitend als bankier meespelen.
Stap 5: Verdeling van Startkapitaal
De bank geeft elke speler € 1500 in de volgende biljetten:
- 2 biljetten van € 500
- 4 biljetten van € 100
- 1 biljet van € 50
- 1 biljet van € 20
- 2 biljetten van € 10
- 1 biljet van € 5
- 5 biljetten van € 1
Stap 6: Bepaling van de Startspeler
De spelers gooien om de beurt de dobbelstenen. De speler met de hoogste worp begint het spel, en het spel gaat verder met de klok mee.
Hoe Werkt het Spel?
Beurtvolgorde en Acties
Als het jouw beurt is, gooi je beide dobbelstenen en verplaats je jouw pion het gegooide aantal vakjes in de richting van de pijl. Het vakje waarop je terechtkomt, bepaalt je actie:
- Grond kopen
- Huur betalen
- Belastingen betalen
- Een kans- of algemeen fonds-kaart trekken
- Naar de gevangenis gaan
- Vrij parkeren
- Salaris innen
- “Slechts op bezoek” zijn in de gevangenis
Acties bij Specifieke Vakjes
START Passeren
Elke keer dat je op of langs “START” komt, ontvang je € 200 van de bank. Dit kan meerdere keren per beurt gebeuren.
Grond Kopen
Als je op een vakje met onverkochte grond komt, mag je deze van de bank kopen voor de prijs die op het vakje staat aangegeven. Besluit je niet te kopen, dan wordt de grond bij opbod verkocht aan de hoogste bieder.
Huur Betalen
Als je op een vakje komt dat eigendom is van een andere speler, moet je huur betalen. De hoogte van de huur is afhankelijk van de bebouwing op de grond en staat aangegeven op het eigendomsbewijs.
Kans- en Algemeen Fonds-Kaarten
Als je op een vakje voor kans of algemeen fonds komt, trek je de bovenste kaart van de betreffende stapel en volg je de instructies op de kaart op.
Gevangenis
Je moet naar de gevangenis als je op het “Naar de Gevangenis”-vakje komt, een kaart trekt met “Ga direct naar de gevangenis”, of drie keer achter elkaar dubbel gooit.
Belasting Betalen
Als je op het vakje voor inkomstenbelasting komt, betaal je het verschuldigde bedrag aan de bank.
Vrij Parkeren
Als je op dit vakje komt, blijf je staan tot je weer aan de beurt bent. Er zijn geen straffen of beloningen verbonden aan dit vakje.
Meer Regels en Strategieën
Dubbel Gooien
Als je dubbel gooit, mag je je pion verplaatsen en daarna nogmaals gooien. Als je drie keer achter elkaar dubbel gooit, moet je direct naar de gevangenis.
Huizen en Hotels Bouwen
Je mag huizen bouwen op straten waarvan je alle eigendommen bezit. De huurprijs stijgt naarmate er meer huizen of een hotel op de straat staan. Om een hotel te bouwen, moet je eerst vier huizen op de straat hebben.
Hypotheken
Als je geld nodig hebt, kun je eigendommen met hypotheek bezwaren bij de bank. De bank betaalt je de hypotheekwaarde en je betaalt later de hypotheek plus rente terug om de hypotheek te verwijderen.
Faillissement
Als je je schulden niet kunt betalen, word je failliet verklaard. Als je failliet gaat aan een andere speler, gaan al je eigendommen naar die speler. Als je failliet gaat aan de bank, worden je eigendommen geveild.
Kort Spel
Voor een kortere versie van het spel worden eigendommen aan het begin van het spel uitgedeeld, worden slechts drie huizen per straat gebouwd voordat een hotel kan worden gekocht, en eindigt het spel zodra de tweede speler failliet gaat.
Gedetailleerde Spelregels
Het Passen van START
Elke keer dat een speler op of langs “START” komt, ontvangt hij € 200 van de bank als salaris. Dit bedrag kan twee keer in één beurt worden verdiend als de speler bijvoorbeeld op een Kans- of Algemeen Fonds-vakje komt en een kaart trekt met de opdracht “Ga verder naar START”.
Onroerend Goed Kopen
Wanneer een speler op een vakje komt dat nog niet verkocht is, heeft hij het eerste recht om deze grond van de bank te kopen. De prijs van de grond staat op het vakje vermeld. Besluit de speler niet te kopen, dan wordt het eigendom bij opbod verkocht aan de hoogste bieder, inclusief de speler die het recht op koop had.
Verkocht Onroerend Goed
Als een speler op een vakje komt dat eigendom is van een andere speler, moet hij huur betalen aan de eigenaar. De huurprijs is afhankelijk van de hoeveelheid bebouwing op het vakje en wordt vermeld op het eigendomsbewijs.
Huur en Nutsbedrijven
De huur voor een Nutsbedrijf wordt bepaald door de worp van de dobbelstenen. Als de eigenaar één Nutsbedrijf bezit, is de huur vier keer het aantal ogen van de worp. Bezit de eigenaar beide Nutsbedrijven, dan is de huur tien keer het aantal ogen van de worp.
Stations
Een station kan worden gekocht voor de prijs die op het vakje staat. Als het station al verkocht is, moet de speler de huur betalen zoals vermeld op het eigendomsbewijs. De huur stijgt naarmate de eigenaar meer stations bezit.
Kans- en Algemeen Fonds-Kaarten
Deze kaarten kunnen verschillende opdrachten bevatten, zoals:
- Verplaats uw pion
- Betaal geld (bijv. belasting)
- Ontvang geld
- Ga naar de gevangenis
- Verlaat de gevangenis zonder te betalen
De opdracht op de kaart moet direct worden uitgevoerd en de kaart wordt vervolgens onderaan de stapel teruggelegd.
Dubbel Gooien en Naar de Gevangenis
Als een speler dubbel gooit, mag hij zijn pion verplaatsen en nogmaals gooien. Bij drie keer dubbel gooien in één beurt moet de speler direct naar de gevangenis.
Naar de Gevangenis
Spelers moeten naar de gevangenis als ze op het vakje “Naar de Gevangenis” komen, een Kans- of Algemeen Fonds-kaart trekken met “Ga direct naar de gevangenis”, of drie keer achter elkaar dubbel gooien. Om uit de gevangenis te komen, kunnen spelers:
- Een boete van € 50 betalen en bij hun volgende beurt verder spelen.
- Een “Verlaat de gevangenis zonder betalen”-kaart gebruiken of kopen.
- Drie beurten in de gevangenis blijven en proberen dubbel te gooien.
Spelers in de gevangenis mogen huur innen, op voorwaarde dat hun eigendommen niet met hypotheek bezwaard zijn.
Bouwen van Huizen en Hotels
Huizen Bouwen
Een speler mag pas huizen bouwen wanneer hij alle straten van één kleur bezit. De prijs van een huis staat op het eigendomsbewijs. Spelers moeten gelijkmatig bouwen; er mag pas een tweede huis op een straat worden gezet wanneer alle straten van die kleur één huis hebben.
Hotels Bouwen
Om een hotel te bouwen, moet een speler eerst vier huizen op elke straat van een stad hebben. De kosten voor een hotel zijn de prijs van vier huizen plus de hotelprijs die op het eigendomsbewijs staat vermeld. Er mag slechts één hotel per straat gebouwd worden.
Tekort aan Huizen en Hotels
Als de bank geen huizen meer heeft, moeten spelers wachten tot andere spelers huizen aan de bank verkopen. Bij een beperkt aantal beschikbare huizen of hotels worden deze bij opbod verkocht.
Verkoop van Onroerend Goed
Onbebouwde Grond Verkopen
Spelers mogen onbebouwde grond, stations en Nutsbedrijven onderling verkopen voor een overeengekomen prijs. Bebouwde straten kunnen alleen verkocht worden als alle huizen eerst aan de bank zijn verkocht.
Hypotheken
Spelers kunnen onroerend goed met hypotheek bezwaren om geld te lenen van de bank. De hypotheekwaarde wordt op het eigendomsbewijs vermeld. Om de hypotheek af te lossen, moet het geleende bedrag plus 10% rente aan de bank worden terugbetaald.
Faillissement
Als een speler meer geld verschuldigd is dan hij kan betalen, wordt hij failliet verklaard. Bij faillissement aan de bank gaan alle eigendommen terug naar de bank voor verkoop bij opbod. Bij faillissement aan een andere speler krijgt de schuldeiser al het geld en de eigendommen van de failliete speler, inclusief eventuele hypotheken die direct 10% rente vereisen.
Korte Spelregels en Tijdgebonden Spel
Kort Spel
Voor een kortere versie van Monopoly worden eigendomsbewijzen aan het begin uitgedeeld en wordt slechts drie huizen per straat gebouwd voordat een hotel kan worden gekocht. Het spel eindigt zodra de tweede speler failliet gaat en de rijkste speler wint.
Spel met Beperkte Speeltijd
Bij een tijdgebonden versie wordt een speeltijd afgesproken. De rijkste speler aan het einde van de speeltijd wint. Voor het spel begint, worden eigendomsbewijzen geschud en verdeeld, waarna spelers de bank betalen voor de bezittingen.
Verdere Strategieën en Tactieken
Strategisch Kopen en Bouwen
Een van de belangrijkste strategieën in Monopoly is het strategisch kopen en bouwen van eigendommen. Hier zijn enkele tips:
Verzamelen van Eigendom Sets
Het is gunstig om alle straten van dezelfde kleur te verzamelen, omdat dit de mogelijkheid biedt om huizen en hotels te bouwen en de huurprijzen aanzienlijk te verhogen. Dit creëert een “monopolie”, wat het spel zijn naam geeft.
Selectieve Aankoop
Focus op het kopen van eigendommen die vaak worden bezocht, zoals de oranje en rode straten. Deze liggen tussen kans- en gevangenisvakken, waardoor ze een hogere kans hebben om door andere spelers bezocht te worden.
Beheren van Financiën
Houd altijd voldoende contant geld bij de hand om huur en andere kosten te dekken. Overmatig investeren in huizen en hotels zonder voldoende liquiditeit kan leiden tot een snelle faillissement.
Gebouwen Strategisch Plaatsen
Gelijkmatig Bouwen
Huizen moeten gelijkmatig over de straten van een kleur worden gebouwd. Dit betekent dat een tweede huis op een straat pas kan worden geplaatst wanneer alle straten van die kleur al één huis hebben. Deze regel voorkomt oneerlijke voordelen en stimuleert strategisch denken.
Maximaliseren van Huurinkomsten
Bouwen op de straten die al een hoog huurinkomen hebben, kan de inkomsten exponentieel verhogen. Straten zoals Boardwalk en Park Place zijn ideaal voor hotels vanwege hun hoge basis huurprijs.
Verhogen van de Speelervaring
Handel en Onderhandelen
Onderhandelen met andere spelers voor eigendommen die je set compleet maken, kan het verschil maken tussen winnen en verliezen. Effectieve onderhandelingen kunnen strategische allianties en voordelen opleveren.
Gebruik van Kans- en Algemeen Fonds-kaarten
De kaarten van Kans en Algemeen Fonds kunnen zowel positief als negatief zijn. Gebruik de positieve kaarten, zoals “Verlaat de gevangenis zonder te betalen”, strategisch om je speelpositie te verbeteren.
Gevangenis: Een Strategische Locatie
Vroeg in het Spel
In de vroege fasen van het spel wil je uit de gevangenis blijven om meer eigendommen te kopen en huur te innen.
Laat in het Spel
Later in het spel kan de gevangenis een strategische locatie zijn, vooral als veel eigendommen bebouwd zijn. In de gevangenis zijn betekent dat je geen huur hoeft te betalen terwijl je wacht op een gunstige situatie om weer in het spel te komen.
Specifieke Spelregels voor Een Kort Spel
Eigendomsbewijzen Verdelen
Tijdens de voorbereiding van een kort spel worden alle eigendomsbewijzen geschud en verdeelt de bankhouder deze willekeurig aan de spelers. De spelers betalen de bank direct de officiële prijs van de ontvangen bezittingen.
Versnelde Bouw
In een kort spel kunnen spelers slechts drie huizen per straat bouwen voordat ze een hotel mogen kopen. Dit versnelt de voortgang en verhoogt de intensiteit van het spel.
Einde van het Spel
Het korte spel eindigt zodra de tweede speler failliet gaat. De overgebleven spelers tellen de waarde van hun bezittingen en contant geld om de winnaar te bepalen.
Spel met Beperkte Speeltijd
Voorbereiding
Voor een tijdgebonden spel worden eigendomsbewijzen geschud en verdeeld, en spelers betalen de bank direct voor hun bezittingen. De speeltijd wordt vooraf afgesproken en de rijkste speler aan het einde van deze tijd wint.
Tellen van Bezittingen
Aan het einde van de afgesproken speeltijd tellen de overgebleven spelers hun bezittingen:
- Contant geld
- De op het bord aangegeven prijzen van straten, Nutsbedrijven en stations
- De helft van de prijzen voor bezit dat met hypotheek bezwaard is
- De aankoopprijs van de huizen en hotels
Veelvoorkomende Misverstanden en Clarificaties
Regels over Dubbel Gooien
Een veelvoorkomend misverstand is dat spelers vrij blijven gooien totdat ze niet langer dubbel gooien. Echter, bij drie keer achter elkaar dubbel gooien, gaat de speler direct naar de gevangenis.
Huur Innen
Eigenaars moeten huur eisen voordat de volgende speler de dobbelstenen gooit. Als de eigenaar dit nalaat, is de huur niet verschuldigd.
Hypotheken
Grond met hypotheek bezwaard mag wel worden verkocht aan andere spelers, maar niet aan de bank. De koper kan kiezen om de hypotheek direct af te lossen of de rente te betalen en de hypotheek te behouden.
Bebouwde Straten Verkopen
Bebouwde straten kunnen alleen worden verkocht als de huizen of hotels eerst aan de bank worden verkocht. Dit voorkomt het omzeilen van de bouwregels.
Hypotheekregels en Faillissementen
Hypotheken
Spelers kunnen geld verkrijgen door hun onroerend goed met hypotheek te bezwaren. De procedure is als volgt:
Hypotheek Nemen
- Draai het eigendomsbewijs om en ontvang van de bank het hypotheekbedrag dat op de achterkant van het kaartje staat.
- Het eigendom blijft in bezit van de speler, maar de huur kan niet geïnd worden totdat de hypotheek is afgelost.
Hypotheek Aflossen
- Betaal het geleende bedrag plus 10% rente aan de bank.
- Draai het eigendomsbewijs terug naar de oorspronkelijke zijde om de hypotheek te verwijderen.
Verkoop van Bezwaarde Eigendommen
- Eigendommen met hypotheek kunnen aan andere spelers worden verkocht.
- De koper kan kiezen om de hypotheek direct af te lossen of alleen de rente te betalen en de hypotheek te behouden.
Faillissement
Faillissement treedt op wanneer een speler zijn schulden niet kan betalen. Het proces verloopt als volgt:
Faillissement aan een Andere Speler
- De schuldeiser ontvangt al het geld en de eigendommen van de failliete speler.
- De schuldeiser moet direct 10% rente betalen voor de overgenomen bezittingen met hypotheek en kan kiezen om deze hypotheken te behouden of af te lossen.
Faillissement aan de Bank
- De bank neemt al het geld en de eigendommen van de failliete speler over.
- De eigendommen worden één voor één bij opbod verkocht aan de hoogste bieder.
- Eventuele kaarten met “Verlaat de gevangenis zonder betalen” gaan onderaan de betreffende stapel terug.
Aanvullende Spelregels
Rente en Belasting Betalingen
Spelers moeten belasting en rentebetalingen direct aan de bank voldoen. Dit geldt ook voor alle andere financiële verplichtingen die tijdens het spel kunnen ontstaan.
Vrij Parkeren
Wanneer een speler op het “Vrij Parkeren” vakje terechtkomt, gebeurt er niets. Dit vakje heeft geen straf of beloning en de speler blijft hier staan tot zijn volgende beurt.
Kortere Spelvarianten
Kort Spel
In een kortere versie van Monopoly worden de spelregels aangepast om de speelduur te verkorten. De belangrijkste wijzigingen zijn:
Voorbereiding
- Schud alle eigendomsbewijzen en verdeel twee kaartjes per speler.
- Spelers betalen de bank direct de prijs van hun ontvangen bezittingen.
Bouwregels
- Spelers mogen slechts drie huizen per straat bouwen voordat ze een hotel mogen kopen.
Einde van het Spel
- Het spel eindigt zodra de tweede speler failliet gaat.
- De overgebleven spelers tellen de waarde van hun bezittingen en contant geld om de winnaar te bepalen.
Tijdgebonden Spel
Een tijdgebonden versie van Monopoly is een andere manier om het spel te bekorten. De procedure is als volgt:
Voorbereiding
- Schud en verdeel de eigendomsbewijzen, waarbij elke speler twee kaartjes ontvangt en direct betaalt.
- Spreek een speeltijd af, bijvoorbeeld één of twee uur.
Eindtelling
- Aan het einde van de afgesproken speeltijd tellen de overgebleven spelers hun bezittingen:
- Contant geld
- De op het bord aangegeven prijzen van straten, Nutsbedrijven en stations
- De helft van de prijzen voor bezittingen met hypotheek
- De aankoopprijs van huizen en hotels
- De speler met de hoogste totale waarde wint het spel.
Conclusie
Monopoly is niet alleen een spel van geluk, maar ook van strategie en slimme financiële beslissingen. Door eigendommen strategisch te kopen en te beheren, hypotheken te gebruiken wanneer nodig en effectief te onderhandelen met andere spelers, kunnen spelers hun kans op winst aanzienlijk vergroten. De verschillende spelvarianten, zoals het korte spel en het tijdgebonden spel, maken het mogelijk om Monopoly aan te passen aan de beschikbare tijd en de voorkeuren van de spelers.
Door de regels goed te begrijpen en slimme strategieën toe te passen, kunnen spelers genieten van een uitdagend en boeiend spel dat generaties lang populair is gebleven. Monopoly blijft een klassieker die spelers blijft uitdagen om hun financiële vaardigheden te testen en te verbeteren.
Bronnen
- Hasbro Monopoly Spelregels, officiële spelhandleiding. Beschikbaar op: Hasbro Monopoly Instructions.
- Monopoly Game 70th Anniversary Edition Official Rules. Beschikbaar op: Hasbro Monopoly 70th Anniversary Edition.
- Monopoly Game Official Rules. Beschikbaar op: Hasbro Monopoly Official Rules.
